Phát biểu tại hội thảo “Một số vấn đề trong thực thi bảo hộ quyền Sở hữu trí tuệ” vào sáng thứ Tư ngày 10/12/2025 tại Trung tâm Báo chí thành phố Hồ Chí Minh, Ông Nguyễn Đức Dũng – Trưởng phòng Thanh tra và Giải quyết Khiếu nại Cục SHTT chia sẻ, trong những năm gần đây, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong hoàn thiện chính sách, pháp luật và nâng cao năng lực thực thi quyền sở hữu trí tuệ. Bối cảnh phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, thương mại điện tử, cùng sự hội nhập sâu rộng về thương mại và đầu tư đòi hỏi hệ thống thực thi SHTT phải liên tục đổi mới, nâng cao hiệu quả để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp, người tiêu dùng và xã hội. Bên cạnh việc sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ và văn bản hướng dẫn thi hành, công tác thực thi đã có nhiều chuyển biến tích cực nhờ sự vào cuộc mạnh mẽ của các bộ, ngành và chính quyền địa phương.
Tuy nhiên, trong vấn đề thực thi bảo hộ quyền SHTT tại Việt Nam vẫn còn gặp một số vướng mắc. Cụ thể, tình trạng vi phạm SHTT trực tuyến, đặc biệt là trên các sàn thương mại điện tử (Shopee, Lazada, TikTok Shop) và mạng xã hội, diễn ra phức tạp và khó kiểm soát. Việc truy vết và gỡ bỏ hàng giả, hàng nhái trong môi trường số gặp nhiều thách thức. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các startup và doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc bảo vệ tài sản trí tuệ. Điều này dẫn đến việc họ không chú trọng đăng ký bảo hộ hoặc thiếu bằng chứng để xử lý khi xảy ra vi phạm. Biện pháp hành chính là hình thức xử lý vi phạm SHTT phổ biến nhất do ít tốn kém và nhanh hơn so với biện pháp dân sự. Tuy nhiên, mức phạt thường thấp so với lợi nhuận bất chính thu được từ các hành vi vi phạm, không đủ sức răn đe các đối tượng vi phạm quy mô lớn.
Việt Nam đang bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ của dân tộc, ngoài việc thúc đẩy các hoạt động sáng tạo, việc xây dựng, bảo hộ và thực thi quyền SHTT cũng được xác định là yếu tố hết sức quan trọng nhằm bảo vệ và khai thác hiệu quả các tài sản trí tuệ. Việc tạo dựng tài sản trí tuệ và thực thi quyền SHTT phải được triển khai song song, đồng bộ để bảo đảm môi trường pháp lý minh bạch, hiệu quả, qua đó thúc đẩy các hoạt động sáng tạo phát triển bền vững. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Nhà nước đã và đang đẩy mạnh việc xây dựng và thương mại hóa tài sản trí tuệ, đồng thời nâng cao công tác thực thi quyền SHTT thông qua việc sửa đổi, bổ sung Luật SHTT.
Chia sẻ về nội dung trên, ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Công nghệ Chống giả Việt Nam (ACTIV) cho biết, Chúng ta phải tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ vì nó khuyến khích sự sáng tạo, thúc đẩy phát triển kinh tế và thương mại, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ người tiêu dùng khỏi hàng giả kém chất lượng, và đóng vai trò quan trọng trong thu hút đầu tư và chuyển giao công nghệ, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa. Trong Chương trình Chuyển đổi số quốc gia hiện nay truy xuất nguồn gốc là một phần quan trọng, truy xuất nguồn gốc giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng xác minh tính chân thực của sản phẩm, chống hàng giả, hàng nhái và tăng cường sự minh bạch trong chuỗi cung ứng.
Ông Thọ cho biết thêm, truy xuất nguồn gốc là xu thế tất yếu trong nền kinh tế hội nhập hiện nay, là công cụ để các bên có chính sách thuế phù hợp và ngăn chặn nạn gian lận thuế. Vì vậy đòi hỏi cần có một giải pháp công nghệ truy xuất nguồn gốc tiên tiến để theo kịp đà phát triển của khoa học. Với khả năng truy vết, giải pháp Truedata giúp cho Doanh nghiệp kiểm soát được đường đi của sản phẩm từ nơi sản xuất, lưu thông và đến tay người tiêu dùng qua đó nhận biết được sản phẩm của mình có bị làm giả hay không. Là công cụ để cơ quan quản lý kiểm tra, kiểm soát chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Công nghệ Chống giả Việt Nam (ACTIV) phát biểu tại hội thảo.
Giải pháp thực hiện mục tiêu Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đó là: …từng bước làm chủ một số công nghệ chiến lược, công nghệ số như: Trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật , dữ liệu lớn, điện toán đám mây, chuỗi khối, bán dẫn, ….
Mặc dù có những thách thức và khó khăn, Việt Nam có nhiều lý do để lạc quan về tương lai của sở hữu trí tuệ trong nước. Hiện nay, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện cam kết đối với việc cải thiện sở hữu trí tuệ thông qua việc sửa đổi và bổ sung pháp luật và các biện pháp khác. Bên cạnh đó, tiềm năng sáng tạo của Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, với nhiều cá nhân và doanh nghiệp trẻ tiềm năng.
Trong tương lai, Việt Nam có thể trở thành một trung tâm sở hữu trí tuệ quốc tế, đóng góp vào sự phát triển toàn cầu và tạo ra giá trị lớn cho quốc gia. Tuy nhiên, để đạt được điều này, cần có sự nỗ lực liên tục từ Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc cải thiện sở hữu trí tuệ và thúc đẩy sáng tạo và phát triển.
