Tiếp tục ghi nhận những dấu hiệu sai phạm tại siêu thị Thành Đô

Ghi nhận của phóng viên tại siêu thị Thành Đô đặt tại số 12 đường Khuất Duy Tiến, TP Hà Nội

Khi tem nhãn hàng hóa bị “bỏ quên” thành phần

Ghi nhận tại một cơ sở của Thành Đô nằm trên đường Khuất Duy Tiến (TP Hà Nội) – một địa điểm kinh doanh của Thành Đô. Tại tầng 3 và tầng 4 của cơ sở này, hàng nghìn sản phẩm thời trang, dày dép, túi xách được bày bán tại đây.

Hàng nghìn sản phẩm quần áo, giày dép, túi xách thời trang được bày bán tại tầng 3 và tầng 4 của cơ sở này

Theo quan sát, hầu hết các sản phẩm này đều có xuất xứ từ Trung Quốc, trên mỗi sản phẩm quần áo thời trang nam, nữ và trẻ em ngoài tem nhãn gốc bằng chữ Trung Quốc, chủ cơ sở này còn đính thêm tem nhãn phụ trên từng sản phẩm. Tuy nhiên, điều ngạc nhiên là nội dung ghi trên tem nhãn phụ chỉ cung cấp thông tin về tên sản phẩm hàng hóa, nhà nhập khẩu, đơn vị phân phối, xuất xứ hàng hóa và có thêm dòng “Tiêu chuẩn: QCVN 01: 2017/BCT”. Trong khi đó, thông tin quan trọng bậc nhất là "thành phần" (ví dụ: 100% cotton, hay 65% polyester, 35% spandex) lại hoàn toàn không ghi.

Theo ghi nhận, phần lớn các sản phẩm thời trang bày bán tại đây đều có nguồn gốc từ Trung Quốc

Trên tem nhãn phụ bằng tiếng Việt, ngoài đơn vị nhập khẩu là Công ty Trường Hà, không có bất kỳ thông tin nào bằng tiếng Việt thể hiện thành phần sản phẩm theo quy định

Ghi nhận tương tự với các sản phẩm gấu bông có nguồn gốc từ Trung Quốc

Chị Tâm – trú tại Thanh Xuân, Hà Nội cho biết: “Rất khó để có thể biết được thành phần của sản phẩm quần áo thời trang bày bán tại đây, tìm mỏi mắt mới thấy được tỷ lệ % đính trên vạt áo nhưng đây là thành phần gì thì tôi hoàn toàn không thể biết được bởi các chữ này đều là tiếng Trung, giá như nhà phân phối thể hiện bằng tiếng Việt thì thuận tiện cho khách hàng hơn”.

Chị Tâm phân trần: “Quyền được biết chính xác việc mình đang chi trả tiền để mua sản phẩm có chất liệu gì là quyền lợi cơ bản của người tiêu dùng khi mua sắm quần áo thời trang”. Thế nhưng, ghi nhận thực tế của phóng viên tại siêu thị Thành Đô (Hà Nội), quyền lợi này dường như đang bị "bỏ quên".

Theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 111/2021/NĐ-CP) về nhãn hàng hóa, mặt hàng dệt may, quần áo nằm trong danh mục bắt buộc phải thể hiện nội dung "thành phần hoặc thành phần định lượng" trên nhãn phụ bằng tiếng Việt. Việc các sản phẩm không tuân thủ quy định vẫn được lên kệ đặt ra dấu hỏi về trách nhiệm của nhà nhập khẩu và khâu kiểm soát đầu vào của hệ thống siêu thị này.

Nhiệt kế điện tử y tế bị quản lý bởi hai hệ thống pháp luật. Theo Nghị định 98/2021, nhãn mác bắt buộc phải có Số lưu hành. Theo Luật Đo lường 2011, sản phẩm phải có Tem kiểm định. Cả hai đều bắt buộc để lưu hành hợp pháp.

Không chỉ ghi nhận những dấu hiệu vi phạm liên quan đến tem nhãn sản phẩm thời trang, tại tầng 1 phóng viên tiếp tục ghi nhận quầy đồ chơi trẻ em cho thấy, đa phần các sản phẩm này trên bao bì in chữ Trung Quốc và bên cạnh những sản phẩm được dán tem nhãn phụ bằng tiếng Việt với đầy đủ thông tin thì vẫn còn khá nhiều các sản phẩm không có bất kỳ thông tin nào bằng tiếng Việt liên quan đến sản phẩm, không có dấu hợp quy (CR), thiếu thông tin đơn vị nhập khẩu, cũng như đơn vị chịu trách nhiệm sản phẩm tại thị trường Việt Nam. Hoặc có những sản phẩm chỉ ghi thông tin về đơn vị nhập khẩu mà thiếu những thông tin cần thiết như tem hợp quy, hoặc dấu hiệu nhận biết rằng sản phẩm đã được kiểm tra an toàn của các cơ quan có thẩm quyền.

Vẫn còn xuất hiện tình trạng sản phẩm đồ chơi ngoài tem nhãn chính là chữ Trung Quốc, không có tem nhãn phụ tiếng Việt theo quy định

Hoặc có thông tin về đơn vị nhập khẩu, phân phối tại Việt Nam, nhưng thiếu các thông tin cần thiết

Thiếu tem nhãn hợp quy (CR) theo quy định

Không khó để có thể bắt gặp những sản phẩm thiếu thông tin cần thiết như này

Việc thiếu những thông tin này gây ra khó khăn cho người tiêu dùng trong việc lựa chọn những sản phẩm an toàn, những cảnh báo tới người sử dụng của sản phẩm bởi đối tượng khách hàng chủ yếu tại đây là trẻ nhỏ, học sinh.

Theo quy định, đồ chơi trẻ em phải có tên sản phẩm bằng tiếng Việt, trên bao bì phải in xuất xứ rõ ràng tên, địa chỉ nơi chịu trách nhiệm về chất lượng đồ chơi. Nếu sản xuất trong nước thì sản phẩm phải đề thông tin công ty sản xuất; nếu là hàng nhập khẩu thì ghi thông tin nhà nhập khẩu và phải gắn tem hợp quy CR – một dấu kiểm nghiệm về độ an toàn của sản phẩm trước khi lưu thông ngoài thị trường.

Được biết, siêu thị Thành Đô, một chuỗi bán lẻ quen thuộc tại khu vực phía Bắc, được thành lập từ năm 1998 bởi Công ty cổ phần Thành Đô. Với hơn 20 năm hoạt động, hệ thống này đã mở rộng ra nhiều cơ sở lớn, chủ yếu tại Hà Nội. Mặc dù tên gọi gắn liền với công ty sáng lập, hiện nay Công ty cổ phần Trường Hà là đơn vị có liên quan trực tiếp đến vận hành và quản lý các siêu thị này. Đáng chú ý, chuỗi siêu thị này từng vướng vào các sai phạm về nguồn gốc hàng hóa. Chỉ trong năm 2023, lực lượng Quản lý thị trường đã liên tiếp phát hiện và xử lý vi phạm tại hai cơ sở. Cụ thể, ngày 27/4 tại Hồ Tùng Mậu và ngày 5/5 tại Giải Phóng (thuộc Công ty cổ phần Trường Hà), cả hai siêu thị đều bị xử phạt vì kinh doanh hàng hóa nhập lậu và hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Pháp luật quy định những gì?

Theo quy định, nhãn gốc của sản phẩm là nhãn được thể hiện lần đầu được gắn trên bao bì, hàng hóa do các cá nhân, tổ chức sản xuất hàng hóa tự gắn lên đó (được quy định tại khoản 3, Điều 3, Nghị định 43/2017/NĐ-CP).

Nhãn phụ cũng tương tự như nhãn gốc, được gắn lên trên hàng hóa, hoặc bao bì thương phẩm, nhưng ngôn ngữ sử dụng phải là tiếng Việt, nêu rõ những nội dung bắt buộc trên nhãn gốc theo luật định, theo đó, tổ chức, các cá nhân phải dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt, hoặc là những nội dung mà nhãn gốc còn thiếu theo quy định của pháp luật Việt Nam cần phải bổ sung (được quy định tại khoản 4, Điều 3, Nghị định 43/2017/NĐ-CP).

Việc chỉ gắn tem nhãn tiếng Việt với các nội dung sơ sài về đơn vị nhập khẩu và xuất xứ là hành vi chưa đúng và chưa đủ theo quy định pháp luật hiện hành về nhãn hàng hóa. Lỗi sai cơ bản và nghiêm trọng nhất là việc không giữ nguyên nhãn gốc của nhà sản xuất. Theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP, được sửa đổi bởi Nghị định 111/2021/NĐ-CP, hàng hóa nhập khẩu bắt buộc phải giữ nguyên vẹn nhãn gốc. Nhãn phụ tiếng Việt chỉ dùng để bổ sung các nội dung bắt buộc còn thiếu và phải được gắn trên hàng hóa sao cho không che khuất nội dung của nhãn gốc. Việc gỡ bỏ hoàn toàn nhãn gốc để thay thế là hành vi vi phạm quy định, làm sai lệch thông tin và gây khó khăn cho việc truy xuất nguồn gốc.

Bên cạnh đó, ngay cả nhãn phụ đang sử dụng cũng không đáp ứng yêu cầu "đủ". Đối với sản phẩm dệt may, quần áo, ngoài tên nhà nhập khẩu và xuất xứ, pháp luật bắt buộc nhãn hàng hóa phải có các thông tin tối quan trọng khác như: tên hàng hóa (ví dụ: "Áo sơ mi nam"), thành phần hoặc thành phần định lượng (ví dụ: "% Cotton"), thông số kỹ thuật (tức là size), hướng dẫn sử dụng và bảo quản (các ký hiệu giặt, là), và năm sản xuất. Đối chiếu với thực tế ghi nhận, việc thiếu hàng loạt thông tin cốt lõi này đã trực tiếp vi phạm và tước đi quyền được thông tin minh bạch của người tiêu dùng.

Ngoài ra, theo QCVN 3:2019/BKHCN nêu rõ, đồ chơi trẻ em thuộc phạm vi của Quy chuẩn kỹ thuật phải công bố hợp quy phù hợp với các quy định kỹ thuật tại Mục 2 của quy chuẩn kỹ thuật này, gắn dấu hợp quy (dấu CR) và ghi nhãn hàng hóa trước khi lưu thông trên thị trường.

Đối với đồ chơi trẻ em nhập khẩu phải thực hiện đăng ký kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hoá nhập khẩu theo quy định tại Thông tư 27/2012/TT-BKHCN quy định việc kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa nhập khẩu thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ và Thông tư số 07/2017/TT-BKHCN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 27/2012/TT-BKHCN.

Đồ chơi có nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng hoặc không qua kiểm định thường có nguy cơ được sản xuất từ nhựa tái chế, bơm tẩm chất phụ gia, chất tạo màu công nghiệp, nhất là chất PAE (Phthalic Acid Esters) - một hóa chất gây hại cho hệ sinh sản. Nếu trẻ ngậm, mút, ngửi, thổi hoặc trực tiếp tiếp xúc với chất độc này sẽ có nguy cơ tổn thương nghiêm trọng tới sự phát triển về cả thể chất và tinh thần.

Trước những ghi nhận về việc hàng loạt sản phẩm thời trang tại siêu thị Thành Đô thiếu thông tin thành phần trên tem nhãn phụ, câu hỏi đặt ra là liệu đây có phải là hành vi vi phạm quy định về nhãn hàng hóa như đã phản ánh? Quan trọng hơn, các sản phẩm may mặc đang được bày bán tại đây đã thực sự được kiểm tra về độ an toàn, hợp quy trước khi đến tay người tiêu dùng hay chưa?

Những vấn đề này rất cần sự vào cuộc của Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội và các cơ quan chức năng liên quan để xác minh, làm rõ, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về thực trạng hàng hóa tại các cơ sở kinh doanh khác thuộc hệ thống Thành Đô, cũng như theo dõi hoạt động giám sát, kiểm tra của cơ quan chức năng đối với chuỗi siêu thị này trong các bài viết tiếp theo.