Đối với loại hình nhập khẩu (NK), nổi lên nhiều hành vi vi phạm như: giả mạo thông tin người đại diện pháp luật; doanh nghiệp (DN) không hoạt động tại địa chỉ đăng ký; sử dụng trái phép chữ ký số, tài khoản ngân hàng để làm thủ tục NK; khai sai mục đích sử dụng nhằm buôn lậu, trốn thuế. Đáng chú ý, có trường hợp NK thực phẩm khai là nguyên liệu gia công xuất khẩu (XK) nhưng thực tế xuất khống để tiêu thụ nội địa hoặc khai sai bản chất hàng hóa nhằm né tránh chính sách quản lý chuyên ngành, đặc biệt ở mặt hàng thực phẩm chức năng, lợi dụng cơ chế tự công bố sản phẩm để trốn thủ tục công bố tại Bộ Y tế, Bộ Y tế…
(Ảnh internet)Các mặt hàng vi phạm nổi cộm gồm: máy móc, thiết bị đã qua sử dụng; nhôm, nhôm phế liệu; phân bón không đủ điều kiện; khí cười (N₂O) khai báo phục vụ công nghiệp hoặc phụ gia thực phẩm nhưng bị tuồn vào vũ trường, quán bar; dầu cọ/dầu cọ tinh luyện khai làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi thuộc diện không chịu thuế GTGT, nhưng thực tế bán cho cơ sở đóng chai, chế biến dầu ăn. Các vi phạm này không chỉ gây thất thu ngân sách nhà nước (NSNN) mà còn tiềm ẩn nguy cơ lớn đối với sức khỏe người tiêu dùng.
Tại cảng biển Hải Phòng, lực lượng Hải quan đã phát hiện các vụ NK vỏ đạn và đạn, được xác định là vũ khí quân dụng, có dấu hiệu vi phạm Điều 304 Bộ luật Hình sự năm 2025.
Đối với loại hình XK, xuất hiện tình trạng lợi dụng xuất kinh doanh, sử dụng giấy tờ giả; khai sai chủng loại, khối lượng, xuất xứ hàng hóa để hưởng ưu đãi thuế XK nhằm trốn thuế. Tại các khu công nghiệp, hàng hóa vi phạm tập trung trên các tuyến XK sang Mỹ và châu Á, trọng điểm là: đồ nội thất; gỗ, gỗ ván lạng, ván ép; than củi; khoáng sản; phôi kim loại; phế liệu nhôm, đồng, đá và sản phẩm từ đá…
Trong công tác kiểm soát ma túy năm 2025, nổi lên tình trạng vận chuyển trái phép qua cửa khẩu đường bộ với thủ đoạn tinh vi: ngụy trang trong chè khô, bình nhựa đựng măng ớt; giấu ma túy đá dưới đáy bể cá cảnh; vận chuyển từ Viêng Chăn (Lào) theo tuyến xe khách về Hà Nội.
Cục Hải quan đã ban hành nhiều kế hoạch, văn bản chỉ đạo; tăng cường kiểm tra, hướng dẫn; kịp thời cảnh báo các hiện tượng nóng, tập trung vào mặt hàng cấm, thuế suất cao, hàng NK có điều kiện như: ma túy, tiền chất; vàng; động thực vật hoang dã; thuốc, thực phẩm giả; xăng dầu… Đồng thời triển khai cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại (GLTM), hàng giả trước – trong – sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, cùng các kế hoạch phòng chống ma túy và kiểm soát tiền chất trong bối cảnh mới.
Kết quả xử lý vi phạm năm 2025: Cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 19.123 vụ, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 22.826 tỷ đồng; thu nộp NSNN 1.038 tỷ đồng. Hải quan đã khởi tố 22 vụ, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 127 vụ. Trong đấu tranh ma túy, Hải quan chủ trì và phối hợp với Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 204 vụ/295 đối tượng, trong đó Hải quan chủ trì 85 vụ; tang vật thu giữ khoảng 2.687 kg ma túy các loại.
