Tại Tọa đàm "Bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng trước nạn hàng giả, hàng lậu" do Tạp chí Kinh tế - Tài chính tổ chức tại TP.HCM ngày 28/8, ông Đặng Văn Đức - Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan - khẳng định: "Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ tiếp tục diễn biến phức tạp".
Tọa đàm "Bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng trước nạn hàng giả, hàng lậu"Thủ đoạn tinh vi và sự tiếp tay vô hình từ người tiêu dùng
Theo ông Đức, từ ngày 15/12/2024 đến 15/8/2025, lực lượng chức năng đã xử lý 11.912 vụ vi phạm pháp luật hải quan, với tổng trị giá hơn 16.151 tỷ đồng. Trong số này, cơ quan Hải quan đã trực tiếp khởi tố 14 vụ và chuyển cơ quan chức năng đề nghị khởi tố 76 vụ khác. Các tuyến biên giới đều trở thành "điểm nóng" của hoạt động buôn lậu, với các mặt hàng đa dạng từ rượu, dược liệu, thực phẩm đông lạnh trên tuyến Việt - Trung, gỗ và khoáng sản trên tuyến Việt - Lào, đến thuốc lá và mỹ phẩm trên tuyến Việt Nam - Campuchia. Hàng lậu còn được tuồn qua các cảng biển, sân bay quốc tế và thậm chí là bưu chính, chuyển phát nhanh.
Đáng chú ý, ngay tại nội địa, nhiều đường dây sản xuất và phân phối hàng giả hoạt động công khai trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Các mặt hàng bị làm giả đa số là các sản phẩm thiết yếu như thuốc chữa bệnh, sữa, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, rượu, thuốc lá, linh kiện điện tử, vàng và ngoại tệ, gây tác động trực tiếp đến sức khỏe người dân và môi trường kinh doanh. Thủ đoạn của các đối tượng ngày càng tinh vi: khai sai hồ sơ, làm giả chứng từ, tráo hàng trong quá trình quá cảnh, hay lợi dụng chính sách tự công bố sản phẩm để hợp thức hóa hàng nhập lậu. Điển hình là vụ bắt giữ 52.500 cây thuốc lá giả tại cảng Cái Mép, chuyên án dầu cọ gian lận thuế hơn 1.000 tỷ đồng, hay vụ tịch thu 10.935 sản phẩm thời trang giả tại TP.HCM.
Trong 08 tháng đầu năm 2025, lực lượng Hải quan đã phát hiện gần 12.000 vụ buôn lậu. Ảnh minh họaÔng Nguyễn Viết Hồng - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP. HCM - cho rằng, hàng giả không chỉ đe dọa sức khỏe mà còn phá hoại niềm tin thị trường, khiến doanh nghiệp làm ăn chân chính gặp bất lợi. Để xử lý tận gốc, cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Giải pháp toàn diện: Siết chặt quản lý và nâng cao ý thức cộng đồng
Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP. HCM, cuộc chiến chống hàng giả vẫn còn nhiều hạn chế, như cơ quan chức năng còn phân tán, chế tài xử phạt nhẹ, thiếu tính răn đe và lực lượng thanh tra thiếu thẩm quyền. Bà cũng nhấn mạnh một nguyên nhân khác đến từ chính người tiêu dùng. Vì ham rẻ, nhiều người vẫn lựa chọn hàng giả, hàng nhập lậu, vô tình tiếp tay cho các đường dây buôn lậu, khiến tình trạng này thêm khó kiểm soát.
Trước thực trạng đó, ngành Hải quan cho biết, thời gian tới sẽ siết chặt kiểm soát trên các tuyến trọng điểm, tăng cường thu thập thông tin và phân tích dữ liệu để ngăn chặn từ xa, không để hình thành các đường dây lớn. Đồng thời, các đợt cao điểm chống hàng lậu, hàng giả sẽ được triển khai theo hướng lâu dài, quyết liệt và có trọng tâm hơn, nhằm vừa xử lý trước mắt vừa răn đe bền vững.
Các chuyên gia tại tọa đàm đều nhấn mạnh, ngoài việc tăng cường chế tài và lực lượng chấp pháp, công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh để người dân hiểu rõ nguy cơ, kiên quyết nói không với hàng giả, hàng lậu. Chỉ khi mỗi cá nhân nâng cao ý thức, việc bảo vệ doanh nghiệp, sức khỏe cộng đồng và xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh mới đạt hiệu quả thực sự.
