Lực lượng QLTT kiểm tra cơ sở kinh doanhKhông phát sinh “điểm nóng” nhưng vi phạm vẫn tiềm ẩn
Trong giai đoạn thực hiện Kế hoạch 888, công tác quản lý thị trường trên địa bàn tỉnh Lào Cai tiếp tục được tăng cường, nhất là trong lĩnh vực chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, kiểm soát chất lượng hàng hóa và bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhìn chung, trên địa bàn không phát sinh các điểm nóng, vụ việc nổi cộm về buôn lậu quy mô lớn.
Tuy nhiên, tình trạng buôn bán hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ; hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn còn xảy ra, tập trung chủ yếu vào các nhóm hàng tiêu dùng có sức mua lớn. Nhiều vụ việc vi phạm liên quan đến quần áo, giày dép giả các nhãn hiệu nổi tiếng như The North Face, Nike, Adidas, Gucci; túi xách giả nhãn hiệu Chanel, Louis Vuitton, Hermès; phụ tùng xe máy giả nhãn hiệu Yamaha, Honda… vẫn được lực lượng chức năng phát hiện, xử lý.
Thủ đoạn ngày càng tinh vi, dịch chuyển mạnh sang môi trường số
Theo đánh giá của cơ quan quản lý thị trường, phương thức và thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi, đa dạng, có xu hướng dịch chuyển rõ nét từ hình thức kinh doanh truyền thống sang bán hàng trực tuyến, livestream trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok…
Thay vì mở cửa hàng cố định, các đối tượng lập nhiều tài khoản mạng xã hội, gian hàng điện tử trên sàn thương mại điện tử, chạy quảng cáo với hình ảnh bắt mắt nhưng không công khai địa chỉ, số điện thoại hoặc chỉ cung cấp thông tin chung chung. Khi khách hàng liên hệ, các giao dịch chủ yếu được thực hiện qua nhắn tin riêng.
Hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc được phân tán qua nhiều đại lý, cộng tác viên nhằm che giấu đầu mối cung cấp. Nhà ở, khu chung cư được sử dụng làm nơi cất giấu, trung chuyển hàng hóa; việc giao nhận được thực hiện bằng nhiều hình thức như phương tiện cá nhân, dịch vụ chuyển phát nhanh, vận tải hành khách… gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, xử lý.
Đối với hoạt động sản xuất hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, các đối tượng sử dụng công nghệ in ấn, bao bì hiện đại để làm giả tem nhãn, mã vạch. Hàng giả ngày càng có hình thức, mẫu mã gần giống hàng thật, khiến người tiêu dùng khó phân biệt. Một số cơ sở còn trộn lẫn hàng thật với hàng giả để tiêu thụ, tập trung vào các thương hiệu nổi tiếng, được ưa chuộng trên thị trường.
Trong khi đó, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ chủ yếu được nhập lậu dưới dạng vận chuyển nhỏ lẻ, qua đường mòn, lối mở, hàng xách tay, hàng tạm nhập tái xuất. Nhiều cá nhân lợi dụng hình thức hàng xách tay để né thuế, không có chứng từ hợp pháp, sau đó bán qua mạng xã hội hoặc cửa hàng nhỏ lẻ.
Lực lượng QLTT Lào Cai thực hiện tuyên truyền phân biệt hàng thật hàng giả trên địa bànQuản lý hơn 11.000 cơ sở, tỷ lệ chấp hành đạt cao
Giai đoạn 2021–2025, tổng số tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng quản lý theo Kế hoạch 888 trên địa bàn tỉnh Lào Cai là 11.127 cơ sở. Trong đó có 30 siêu thị, trung tâm thương mại; 88 chợ; 2 đơn vị hoạt động thương mại điện tử; 1.401 cơ sở sản xuất, kinh doanh tại chợ, làng nghề; 29 cơ sở tại các tuyến phố du lịch; 4 cơ sở tại trung tâm thương mại; 89 tổ chức, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số và 9.484 tổ chức, cá nhân kinh doanh tại các khu vực, tuyến phố khác.
Đến hết năm 2025, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai đã đạt được nhiều chỉ tiêu quan trọng: 100% các cơ sở từng vi phạm trong các năm trước không tái phạm; 99,6% cơ sở kinh doanh không bày bán công khai hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; 100% cơ sở sản xuất tại các làng nghề không sản xuất, kinh doanh hàng vi phạm; 100% tổ chức, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số được tuyên truyền, ký cam kết chấp hành pháp luật.
Kết quả đạt được có sự đóng góp quan trọng từ sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo các cấp, việc thực hiện nghiêm chế độ báo cáo, cập nhật hệ thống INS và phối hợp xử lý vi phạm với phương châm “không có vùng cấm”.
Tuy nhiên, công tác quản lý thị trường vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Cụ thể, hoạt động vi phạm tại vùng sâu, vùng xa và trên môi trường thương mại điện tử ngày càng tinh vi, ẩn danh, trong khi cơ chế chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan chưa đồng bộ. Lực lượng mỏng, trang thiết bị còn lạc hậu; vướng mắc pháp lý đối với các mặt hàng mới như thuốc lá điện tử, shisha; chi phí giám định cao và thời gian kéo dài cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả xử lý.
Những khó khăn này xuất phát từ đặc thù địa bàn biên giới rộng, khó kiểm soát; tâm lý tiêu dùng ham rẻ; cùng hạn chế về năng lực, trình độ công nghệ thông tin của một bộ phận công chức.
Ba nhóm giải pháp trọng tâm trong thời gian tới
Để nâng cao hiệu quả thực hiện Kế hoạch 888 trong giai đoạn tiếp theo, ngành quản lý thị trường tỉnh Lào Cai xác định tập trung vào ba nhóm giải pháp chính.
Thứ nhất, nâng cao năng lực, nhận thức và hoàn thiện cơ chế phối hợp thông qua đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật, đào tạo nghiệp vụ, giáo dục đạo đức công vụ.
Thứ hai, tăng cường kiểm tra, giám sát đột xuất tại các địa bàn trọng điểm, kể cả trên môi trường thương mại điện tử; kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp tái phạm; tiếp tục cập nhật dữ liệu INS và phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trong và ngoài tỉnh.
Thứ ba, kiến nghị hoàn thiện phần mềm INS, điều chỉnh các chỉ tiêu, biểu mẫu của Kế hoạch 888 cho phù hợp hơn với thực tiễn.
Việc triển khai đồng bộ các giải pháp này được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thị trường, từng bước ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
