LTS: Một "ma trận" hàng hóa dường như đang được giăng ra tại các thị trường khu vực nông thôn, nơi niềm tin và sự an toàn của người tiêu dùng đang bị thử thách. Trái ngược với kỳ vọng về sự minh bạch, tình trạng hàng hóa không nhãn mác, mập mờ về nguồn gốc xuất xứ vẫn hiện hữu một cách phổ biến, như một thực tế đáng quan ngại. Đáng báo động hơn, ngay cả những sản phẩm thuộc danh mục bắt buộc phải có tem hợp quy CR – một bảo chứng tối thiểu về chất lượng và an toàn theo tiêu chuẩn quốc gia – cũng thường xuyên trong tình trạng "trắng" thông tin.
Thực trạng này không chỉ đặt ra dấu hỏi lớn về việc tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành về nhãn hàng hóa, mà còn tiềm ẩn nguy cơ xâm phạm trực tiếp đến sức khỏe và quyền lợi chính đáng của người dân. Ai đang được hưởng lợi từ sự mập mờ này? Và đâu là những kẽ hở trong khâu quản lý đang khiến người tiêu dùng ở vùng sâu, vùng xa có nguy cơ trở thành nạn nhân?
Để tìm câu trả lời khách quan, phóng viên đã có mặt tại một số xã vùng cao tỉnh Phú Thọ. Những gì ghi nhận được, điển hình như tại một cơ sở kinh doanh mang tên Siêu thị Phương Linh Mart (xã Tân Lạc), sẽ phác thảo một bức tranh toàn cảnh và đặt ra những câu hỏi cấp thiết về trách nhiệm của các bên liên quan.
Nhiều hàng hóa có nguồn gốc từ Trung Quốc không tem nhãn phụ tiếng Việt, có dấu hiệu bán hàng nhái
Một cơ sở mua sắm tiện ích có tên Phương Linh Mart, được gắn chữ “Siêu thị” trên biển hiệu và được đặt ngay trung tâm Thị trấn Mãn Đức huyện Tân Lạc trước kia, nay thuộc trung tâm của xã Tân Lạc tỉnh Phú Thọ cũng là một trong những điểm phóng viên Tạp chí Thương hiệu và Công luận ghé qua để khảo sát về thị trường hàng hóa tại khu vực này trong chuyến công tác.
Siêu thị Phương Linh Mart đặt tại vị trí trung tâm xã Tân Lạc, tỉnh Phú ThọTheo ghi nhận, tại đây bày bán đa dạng các mặt hàng bánh kẹo quần áo, thời trang, văn phòng phẩm phục vụ dân sinh quanh khu vực, mỗi ngày thu hút không ít lượng khách đến tham gia trải nghiệm, mua sắm. Bên cạnh những sản phẩm trong nước, cơ sở này còn bày bán nhiều sản phẩm trên bao bì in chữ nước ngoài và không có tem nhãn phụ tiếng Việt, người tiêu dùng rất khó nhận biết về nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm.
Cụ thể: Tại quầy bánh kẹo, đa dạng các mặt hàng bánh kẹo bày bán tại đây. Ngoài các sản phẩm bánh kẹo trong nước, có đầy đủ thông tin nhà sản xuất, chủ cơ sở này còn có nhiều sản phẩm nhập ngoại như bánh ngọt, trà, xúc xích,…. để bày bán. Quan sát trên bao bì của những sản phẩm này chỉ ghi chữ nước ngoài như Trung Quốc, Thái Lan, Nhật, … mà không có bất cứ dòng chữ nào về sản phẩm bằng tiếng Việt, cũng như các thông tin liên quan đến đơn vị nhập khẩu, đơn vị chịu trách nhiệm về sản phẩm tại thị trường Việt Nam là đơn vị nào.
Cơ sở này bày bán đa dạng các mặt hàng bánh kẹo nước ngoài
Nhưng rất khó để nhận biết được những thông tin cần thiết về sản phẩm như đơn vị nhập khẩu, hướng dẫn sử dụng, đơn vị chịu trách nhiệm sản phẩm,...Tiếp tục di chuyển đến khu vực bày bán đồ gia dụng, qua quan sát phóng viên nhận thấy tại đây, nhiều sản phẩm bình đựng nước và một số đồ gia dụng khác, ngoài chữ Trung Quốc, trên bao bì không có bất cứ thông tin nào về sản phẩm bằng tiếng Việt.
Ghi nhận tương tự đối với khu vực văn phòng phẩm, nhiều sản phẩm thể hiện xuất xứ từ Trung Quốc và cũng không được dán tem nhãn phụ tiếng Việt đầy đủ theo quy định.
Không khó để có thể bắt gặp những sản phẩm đồ gia dụng là hàng Trung Quốc không dán tem nhãn phụ tiếng Việt
Hầu như những phản phẩm đồ gia dụng bày bán ở đây không gắn tem nhãn phụ tiếng Việt
Ngay kể cả đồ dùng học tập cũng không loại trừCá biệt, tại quầy giày dép, kính mắt và quần áo thời trang, qua quan sát phóng viên nhận thấy đa phần các sản phẩm đều gắn tem nhãn bằng chữ Trung Quốc mà không có bất cứ thông tin nào về đơn vị nhập khẩu hay đơn vị chịu trách nhiệm về sản phẩm tại thị trường Việt Nam, không có tem chứng nhận hợp quy (CR) theo quy định đối với sản phẩm quần áo.
La liệt các mặt hàng giày dép, quần áo, túi xách thời trang được bày bán tại đây
Ngoài những sản phẩm trong nước, cơ sở này còn bày bán nhiều sản phẩm gắn tem nhãn Trung Quốc
Tuy nhiên không thể tìm thấy tem nhãn phụ tiếng Việt, từ giày dép,...
... đến quần áo
..., hay túi xách, tất cả đều không dán tem nhãn phụ, cá biệt có những sản phẩm còn "trắng" thông tin
Đặc biệt đối với các sản phẩm túi xách thời trang,...
..., hay giày dép, xuất hiện nhiều sản phẩm gắn logo hoặc in họa tiết của các hãng thời trang nổi tiếng đã được bảo hộ tại thị trường Việt Nam
Ghi nhận tại đây có nhiều sản phẩm giày dép, túi da bên ngoài còn dập, in hoặc gắn logo, họa tiết của các thương hiệu thời trang nổi tiếng đã được bảo hộ nhãn hiệu tại thị trường Việt Nam như LV, GUCCI, CHANEL,… có dấu hiệu bày bán hàng nhái các sản phẩm mang thương hiệu nổi tiếng.
Là cơ sở trưng biển "siêu thị" nhưng bán hàng rất "chợ", không có thông tin cụ thể, mập mờ nguồn gốc xuất xứTrong quá trình tác nghiệp, phóng viên còn ghi nhận thêm việc cơ sở này bày bán nhiều sản phẩm thuốc lá một cách công khai. Theo quy định, để bán sản phẩm này Siêu thị phải có "Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá" do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Ngoài ra, pháp luật cũng quy định rõ việc cấm trưng bày nhiều hơn 1 bao/1 tút tại điểm bán lẻ, không được trưng bày quá 01 bao, 01 tút hoặc 01 hộp của một nhãn hiệu thuốc lá. Đây là quy định nhằm hạn chế tối đa việc quảng bá, tiếp thị sản phẩm. Vậy, liệu rằng cơ sở này đã có "Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá" hay chưa? Việc bày bán công khai nhiều sản phẩm thuốc lá có được xử lý triệt để hay không? Câu hỏi này xin được gửi tới các cơ quan chức vào cuộc xác minh làm rõ.
Nhiều tút thuốc lá được bày bán một cách công khai tại đâyChủ siêu thị có dấu hiệu đe dọa phóng viên
Trước những ghi nhận thực tế, để có cái nhìn khách quan, đa chiều, phóng viên đã liên hệ trước (thông qua số điện thoại 0962 950 xxx) với người xưng là quản lý siêu thị Phương Linh Mart, để có thêm thông tin về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa đang bày bán tại đây.
Tuy nhiên, vị quản lý siêu thị này tỏ ra bức xúc và cho rằng việc kiểm tra cần được áp dụng cho tất cả các cửa hàng trên cả nước chứ không nên chỉ nhắm vào một vài nhà. Chưa hết, vị quản lý này còn cáo buộc rằng phóng viên đang "rình một vài nhà để thịt", đồng thời phản ứng và cho rằng phóng viên đang làm khó cho đơn vị.
Chưa dừng lại ở đó, ngay sau khi cuộc gọi kết thúc, phóng viên liên tục nhận được cuộc gọi lạ, kèm theo đó là những tin nhắn có nội dung đe dọa phóng viên như: “Tôi sẽ đi đến cùng với các chị”, …
Theo quy định của pháp luật về tem nhãn, sản phẩm bày bán phải có nhãn hàng hóa. Nhãn hàng hoá bao gồm hai loại là nhãn gốc và nhãn phụ. Nhãn gốc: Đây là nhãn được thể hiện lần đầu được gắn trên bao bì, hàng hóa do các cá nhân, tổ chức sản xuất hàng hóa tự gắn lên đó (được quy định tại khoản 3, Điều 3, Nghị định 43/2017/NĐ-CP).
Nhãn phụ cũng tương tự như nhãn gốc được gắn lên trên hàng hóa hoặc bao bì thương phẩm nhưng ngôn ngữ sử dụng phải là tiếng Việt, trên đó nêu rõ những nội dung bắt buộc trên nhãn gốc luật định các cá nhân, tổ chức phải dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt hoặc là những nội dung mà nhãn gốc còn thiếu theo quy định của pháp luật Việt Nam cần phải bổ sung (được quy định tại khoản 4, Điều 3, Nghị định 43/2017/NĐ-CP).
Việc tuyên truyền để thay đổi thói quen trong kinh doanh, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, cũng như đảm bảo tính minh bạch của thị trường, tính nghiêm minh của pháp luật là nhiệm vụ cần thiết và cấp bách của báo chí. Trước những ghi nhận và thông tin phản ứng tiêu cực của chủ Siêu thị Phương Linh Mart, phóng viên đã liên hệ với đại diện lực lượng Quản lý thị trường phụ trách khu vực để làm sáng tỏ việc có hay không Siêu thị Phương Linh Mart đang bày bán hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng nhái... Tòa soạn Thương hiệu và Công luận sẽ tiếp tục cung cấp tới độc giả những thông tin liên quan đến hoạt động kiểm soát thị trường của lực lượng QLTT địa phương, cũng như việc xác minh thông tin liên quan ngay sau khi có thông tin mới nhất.
