Đây là thông điệp xuyên suốt tại Tọa đàm “Chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử”, nơi các chuyên gia và cơ quan quản lý cùng mổ xẻ những thách thức và tìm kiếm lời giải cho bài toán minh bạch thị trường số.
Tọa đàm “Chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử”.
Những "khoảng mờ" trên nền tảng số
Sự bùng nổ của thương mại điện tử (TMĐT) và các nền tảng mạng xã hội đang vô tình tạo ra những kẽ hở cho hàng hóa kém chất lượng len lỏi vào đời sống. Theo ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), sự khác biệt lớn nhất giữa thương mại truyền thống và trực tuyến chính là tính minh bạch. Nếu ở phương thức truyền thống, người bán có địa chỉ rõ ràng, hàng hóa dễ kiểm chứng thì trên môi trường số, mọi yếu tố từ danh tính người bán, vị trí kho hàng đến nguồn gốc sản phẩm đều trở nên mơ hồ.
Chính sự thiếu minh bạch này đã tạo điều kiện cho hàng giả, hàng lậu phát triển mạnh mẽ, thậm chí xuyên biên giới trên các nền tảng quốc tế. Khi phát hiện vi phạm, các cơ quan chức năng thường xuyên vấp phải trở ngại lớn trong khâu xác minh và xử lý do đối tượng không hợp tác hoặc xóa dấu vết nhanh chóng. Thực trạng này không chỉ gây rủi ro cho người tiêu dùng mà còn làm xói mòn niềm tin vào thị trường trực tuyến, ngay cả với những doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Hóa chất Việt Nam dù chưa bị làm giả nhưng cũng chịu ảnh hưởng từ sự cạnh tranh không lành mạnh của các sản phẩm nhái giá rẻ.
Hành lang pháp lý mới và bài toán thực thi
Trước thực tế đầy thách thức, Chính phủ và Quốc hội đã có những động thái quyết liệt để củng cố "lá chắn" pháp lý. Ông Hoàng Vững, Tổng Biên tập Tạp chí Tiếp thị & Gia đình, nhấn mạnh tầm quan trọng của Nghị quyết 397 năm 2025 và Luật Thương mại điện tử 2025 vừa được thông qua. Đây được coi là những "vũ khí" quan trọng, tạo ra hành lang pháp lý chặt chẽ hơn, buộc các cá nhân và tổ chức kinh doanh trên sàn TMĐT phải định danh rõ ràng để truy vết vi phạm và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Tuy nhiên, ông Trần Hữu Linh cũng lưu ý rằng quy định pháp luật dù đầy đủ đến đâu nhưng nếu khâu thực thi yếu thì hiệu quả sẽ không cao. Để giải quyết vấn đề này, Bộ Công Thương đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để giám sát thị trường. Đáng chú ý, từ ngày 1/1/2026, quy định về quản lý chất lượng hàng hóa sẽ được triển khai đồng bộ, bắt buộc khai báo và truy xuất nguồn gốc đối với các nhóm hàng có rủi ro cao. Hệ thống cảnh báo sớm và các công cụ thanh tra hiện đại cũng đang được xây dựng để kịp thời ngăn chặn các hành vi gian lận ngay từ khi mới phát sinh.
Thay đổi tư duy: Chìa khóa của sự bền vững
Bên cạnh các chế tài xử phạt, yếu tố cốt lõi trong cuộc chiến này vẫn nằm ở nhận thức của cộng đồng. Một nghịch lý đang tồn tại là không ít người tiêu dùng dù biết rõ là hàng giả, hàng nhái nhưng vẫn chấp nhận mua vì tâm lý ham rẻ. Ông Nguyễn Văn Thành, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, cho rằng đây là thách thức lớn nhất bởi sự thỏa hiệp của người mua chính là "nguồn sống" cho hàng gian.
Do đó, việc khơi dậy tinh thần yêu chuộng hàng Việt và xây dựng văn hóa kinh doanh đạo đức là hướng đi lâu dài. Công tác tuyên truyền trong thời gian tới sẽ được tập trung ngay trên chính các nền tảng số để tiếp cận trực tiếp với người dùng và người bán. Chỉ khi người tiêu dùng kiên quyết tẩy chay hàng giả và doanh nghiệp chủ động minh bạch thông tin sản phẩm, môi trường TMĐT mới có thể phát triển bền vững.
Hướng tới dịp Tết Nguyên đán sắp tới, lực lượng chức năng sẽ ra quân tổng kiểm tra, kiểm soát tại các tuyến biên giới và các điểm nóng kinh doanh. Đây là bước đi cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp chân chính, hiện thực hóa mục tiêu "quét sạch" gian lận thương mại theo lộ trình đến năm 2030 của Chính phủ.
